Sociale ontwikkeling en sociale vooruitgang van de samenleving. Criteria voor sociale vooruitgang

Sociale ontwikkeling en sociale vooruitgang -fundamentele thema's in de studie van sociale wetenschappen. Diepe veranderingen omhelsden bijna de hele moderne wereld. In de sociale werkelijkheid neemt de intensiteit van verandering voortdurend toe: sommige vormen van organisatie van het leven ontstaan ​​gedurende het leven van een generatie en sommige vormen van organisatie van ineenstorting van het leven, anderen worden geboren. Dit betreft niet alleen individuele samenlevingen, maar ook de wereldorde als geheel.

Om de dynamiek van de samenleving in de sociologie te beschrijvenDe volgende basisbegrippen worden gebruikt: sociale verandering, sociale ontwikkeling en sociale vooruitgang. Een samenleving is nooit onbeweeglijk. Daarin gebeurt de hele tijd dat er iets gebeurt, veranderingen. Door hun eigen behoeften te realiseren, beheersen mensen nieuwe soorten communicatie en activiteiten, verwerven ze nieuwe statussen, veranderen ze de omgeving, nemen ze deel aan nieuwe rollen in de samenleving, veranderen ze zichzelf, zowel als gevolg van een verandering van generatie als tijdens hun levens.

Tegenstrijdigheden en ongelijke sociale veranderingen

Inconsistentie en ongelijkheid verschillensociale verandering. Het concept van sociale vooruitgang is tegenstrijdig. Dit komt vooral tot uiting in het feit dat de ontwikkeling van veel sociale verschijnselen en processen zowel leidt tot vooruitgaan in bepaalde richtingen, als achteruit gaan, zich terugtrekken bij anderen. Heel veel veranderingen in de samenleving zijn zo tegenstrijdig. Sommige veranderingen zijn nauwelijks merkbaar, andere beïnvloeden het leven van de samenleving aanzienlijk. Het veranderde bijvoorbeeld veel na de uitvinding van de ploeg, stoommachine, schrijven, computer. Aan de ene kant zijn er tijdens het leven van een generatie in de geïndustrialiseerde landen enorme veranderingen in het maatschappelijk leven geweest. Het verandert onherkenbaar. Aan de andere kant blijven samenlevingen waarin veranderingen extreem traag zijn (Australische of Afrikaanse primitieve systemen) in de wereld bestaan.

Wat veroorzaakte de tegenstrijdige sociale veranderingen?

Discrepantie in de maatschappij van sociale belangenverschillende groepen, evenals het feit dat hun vertegenwoordigers de veranderingen anders ervaren, vanwege de inconsistentie van sociale verandering. Bijvoorbeeld, de noodzaak om een ​​fatsoenlijk leven te verzekeren, creëert het belang van een werknemer om zijn arbeid zo duur mogelijk te verkopen. In dezelfde behoefte probeert de ondernemer om goedkopere arbeid te krijgen. Daarom kunnen sommige sociale groepen veranderingen in de arbeidsorganisatie positief waarnemen, terwijl dit voor anderen geen bevrediging zal veroorzaken.

Sociale ontwikkeling

Onder de vele veranderingen kan worden geïdentificeerdkwaliteit, onomkeerbaar en directioneel. Ze worden tegenwoordig sociale ontwikkeling genoemd. We definiëren dit concept strikter. Sociale ontwikkeling is een verandering in de samenleving, die leidt tot het ontstaan ​​van nieuwe relaties, waarden en normen, sociale instellingen. Het hangt samen met de toename, accumulatie, complicatie van de functies en structuren van het sociale systeem. Als gevolg van deze processen wordt het systeem efficiënter. Het vermogen om aan de verschillende behoeften van mensen te voldoen neemt toe. De ontwikkeling van persoonlijke kwaliteiten van individuen is een belangrijke indicator en het resultaat van sociale ontwikkeling.

Het definiëren van dit concept, moet worden opgemerkt dat hetdrukt een natuurlijke, gerichte en onomkeerbare verandering van sociale processen of verschijnselen uit. Als gevolg daarvan gaan ze naar een nieuwe kwalitatieve staat, dat wil zeggen, hun structuur of compositie verandert. Sociale ontwikkeling van de samenleving als een concept al, dan sociale verandering. Je kunt ontwikkelingsperiodes van crises, chaos, oorlogen, totalitarisme, die een negatieve invloed hebben op het leven van de samenleving, niet noemen.

Sociale revolutie en sociale evolutie

Twee benaderingen zijn duidelijk terug te vinden in de sociologie.om sociale ontwikkeling te overwegen. Dit is een sociale revolutie en sociale evolutie. Dit laatste wordt meestal begrepen als een geleidelijke, soepele en geleidelijke ontwikkeling van de samenleving. Integendeel, de sociale revolutie is een radicale overgang naar een nieuwe, kwalitatieve verandering die alle aspecten van het leven verandert.

Vooruitgang en achteruitgang

Veranderingen in desamenleving. Ze hebben een bepaalde richting, aangeduid met begrippen als regressie of vooruitgang. Het concept van sociale vooruitgang dient om een ​​dergelijke richting in de ontwikkeling van de samenleving aan te wijzen, waarin de progressieve beweging plaatsvindt van lagere en eenvoudige vormen van sociaal leven naar steeds hoger en complexer, meer perfect. Dit zijn met name veranderingen die leiden tot een toename van sociale rechtvaardigheid en vrijheid, meer volledige gelijkheid en betere levensomstandigheden.

De loop van de geschiedenis was niet altijd soepel en zelfs. Er waren knikken (zigzaggen), bochten. Crises, wereldoorlogen, plaatselijke conflicten, de oprichting van fascistische regimes gingen gepaard met negatieve veranderingen die het leven van de samenleving beïnvloeden. Sociale verschijnselen, aanvankelijk als positief beoordeeld, kunnen bovendien negatieve gevolgen hebben. Urbanisatie en industrialisatie worden bijvoorbeeld lange tijd beschouwd als synoniem voor vooruitgang. Echter, gesprekken over de negatieve effecten van vernietiging en vervuiling van het milieu, files op snelwegen, overbevolkte steden zijn relatief recent begonnen. Ze praten over vooruitgang wanneer de hoeveelheid positieve gevolgen van bepaalde sociale veranderingen groter is dan het aantal negatieve. Als er een omgekeerde relatie is, hebben we het over sociale regressie.

De laatste is tegengesteld aan de eerste en vertegenwoordigteen beweging van complex naar eenvoudig, van hoger naar lager, van geheel naar delen enzovoort. In het algemeen heeft de lijn van historische ontwikkeling echter een progressieve, positieve richting. Sociale ontwikkeling en sociale vooruitgang zijn mondiale processen. Vooruitgang kenmerkt de beweging van de samenleving naar voren tijdens zijn historische ontwikkeling. Terwijl regressie alleen lokaal is. Hij merkte de afzonderlijke samenlevingen en tijdsintervallen op.

Hervorming en revolutie

Er zijn dergelijke soorten sociale vooruitgang alshoppen en geleidelijk. De geleidelijke wordt reformistisch genoemd en de stapsgewijze wordt revolutionair genoemd. Dienovereenkomstig zijn twee vormen van sociale vooruitgang hervorming en revolutie. De eerste is een gedeeltelijke verbetering op een bepaald deel van het leven. Dit zijn geleidelijke transformaties die de fundamenten van de huidige sociale orde niet beïnvloeden. Integendeel, revolutie is een complexe verandering in de meerderheid van de strijdkrachten aan alle kanten van het maatschappelijk leven, die de grondslagen van het huidige systeem beïnvloedt. Ze heeft een krampachtig karakter. Het is noodzakelijk om onderscheid te maken tussen twee vormen van sociale vooruitgang - hervorming en revolutie.

Criteria voor sociale vooruitgang

Op zichzelf waardeoordelen van het type"progressief reactionair", "beter - slechter" zijn subjectief. Sociale ontwikkeling en sociale vooruitgang kunnen in deze zin niet ondubbelzinnig worden beoordeeld. Als dergelijke oordelen sociale interacties en verbanden die objectief in de samenleving tot stand komen echter weerspiegelen, zijn ze niet alleen subjectief in deze zin, maar ook objectief. Sociale ontwikkeling en sociale vooruitgang kunnen rigoureus worden beoordeeld. Hiervoor worden verschillende criteria gebruikt.

Verschillende wetenschappers hebben verschillende criteria voor sociale vooruitgang. Het volgende wordt algemeen erkend:

- het kennisniveau, de ontwikkeling van de menselijke geest;

- verbetering van de moraal;

- ontwikkeling van productiekrachten, waaronder de man zelf;

- de aard en het niveau van consumptie en productie;

- ontwikkeling van technologie en wetenschap;

- de mate van integratie en differentiatie van de samenleving;

- sociaal-politieke vrijheden en individuele rechten;

- de mate van vrijheid van de samenleving en de elementaire krachten van de natuur;

- gemiddelde levensverwachting.

Hoe hoger deze indicatoren, hoe hoger de sociale vooruitgang en de ontwikkeling van de samenleving.

De mens is het doel en het belangrijkste criterium voor sociale vooruitgang.

De belangrijkste indicator van regressiviteit ofprogressiviteit van sociale verandering is precies de persoon, zijn fysieke, materiële, morele staat, de alzijdige en vrije ontwikkeling van de persoonlijkheid. Dat wil zeggen, in het moderne systeem van sociale en humanitaire kennis is er een humanistisch concept dat de sociale vooruitgang en de ontwikkeling van de samenleving bepaalt. De mens is zijn doel en het belangrijkste criterium.

HDI

VN-specialisten in 1990 hebben de HDI ontwikkeld(index menselijke ontwikkeling). Het kan worden gebruikt om rekening te houden met zowel sociale als economische componenten van de kwaliteit van het leven. Deze integrale indicator wordt jaarlijks berekend voor vergelijking tussen landen en voor het meten van het opleidingsniveau, de geletterdheid, het leven en de levensduur van het studiegebied. Bij het vergelijken van de levensstandaard van verschillende regio's en landen is het een standaardhulpmiddel. De HDI wordt gedefinieerd als het rekenkundig gemiddelde van de volgende drie indicatoren:

- geletterdheid (gemiddeld aantal jaren besteed aan training), evenals de verwachte duur van de opleiding;

- levensverwachting;

- levensstandaard.

Landen afhankelijk van de waarde van deze indexingedeeld naar ontwikkelingsniveau als volgt: 42 landen - een zeer hoog ontwikkelingsniveau, 43 - hoog, 42 - gemiddeld, 42 - laag. De top vijf van landen met de hoogste HDI omvat (in stijgende volgorde) Duitsland, Nederland, de VS, Australië en Noorwegen.

Verklaring van sociale vooruitgang en ontwikkeling

Dit document werd in 1969 bij resolutie aangenomenVN. De belangrijkste doelstellingen van het beleid van sociale ontwikkeling en vooruitgang, die alle regeringen en staten moeten nastreven, zijn het garanderen van een eerlijke vergoeding voor werk zonder enige vorm van discriminatie, het vaststellen van een minimumloon door staten dat hoog genoeg zou zijn om een ​​aanvaardbare levensstandaard, de uitroeiing van armoede en honger te garanderen . De verklaring geeft richting aan de verbetering van de levensstandaard van de bevolking, evenals een gelijkmatige en rechtvaardige verdeling van het inkomen. De sociale ontwikkeling van Rusland wordt ook uitgevoerd in overeenstemming met deze verklaring.

Sociale vooruitgang leidt tot het feit dat zeldzame,zelfs de prachtige eerste behoeften moeten geleidelijk sociaal normaal worden. Dit proces is duidelijk, zelfs zonder wetenschappelijk onderzoek, het is genoeg om de set en het niveau van moderne behoeften te vergelijken met wat enkele tientallen jaren geleden was.

Obstakels voor sociale vooruitgang

Op het pad van sociale vooruitgang zijn er slechts tweeobstakels - staat en religie. De monster-staat steunt de fictie van god. De oorsprong van religie is te wijten aan het feit dat mensen de fictieve goden begiftigden met hun eigen hypertrofische vermogens, sterke punten en kwaliteiten.